دکترای علوم سیاسی، عضو هیئت علمی وزارت علوم، پژوهشگر مسائل ایران و آذربایجان
دکترای علوم سیاسی، عضو هیئت علمی وزارت علوم، پژوهشگر مسائل ایران و آذربایجان
این کتاب بازنمایی ایدۀ «امنیت به مثابه محصول کشورداری» در جمهوری اسلامی ایران است. براساس این ایده، امنیت فلسفۀ وجودی دولت است و دولت از طریق کارکرد کشورداری یا حکمرانی آن را تولید میکند. بدین ترتیب «کشورداری کارآمد» مولد امنیت است و به میزان نقص، کژکارکردی یا ناکارآمدی حکمرانی، کشورها شاهد امنیت ضعیف یا ناامنی خواهند بود. کتاب تلاش کرده است ضمن معرفی ایدۀ فوق، به سه پرسش بنیادین در خصوص حکمرانی امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران پاسخ دهد.
کتاب فساد سیاسی مشتمل بر ۱۲ فصل است که توسط نویسندگان مختلف نگاشته شده اند. کتاب حاوی دو بخش است: بخش اول، متشکل از شش فصل بوده و به مفاهیم، رویکردها و مدلهای نظری میپردازد. در این بخش به تعریف مفهومی فساد سیاسی از منظرهای مختلف حقوقی، اقتصادی، اجتماعی، فلسفی و اخلاقی پرداخته شده است. سپس، به تبیین نظری این مساله در قالب مفاهیمی چون شبکه های اجتماعی فساد، چرخه های فساد، اقتصاد فساد، آثار و هزینه های اجتماعی فساد مبادرت گردیده است. بخش دوم کتاب به بررسی مصداقی فساد سیاسی در اتحادیه اروپا، انگلستان، روسیه، اوکراین، جمهوری چک، هند و جهان سوم اختصاص یافته است.
مجموعه مقالات هویت و سیاست که ثمره تاملات و نوشته های ۲۵ سال اخیر نگارنده است، سعی کرده به لحاظ نظری یا موضوعی ابعاد مشخصی از مساله قومیت را به عنوان یک نیروی اجتماعی و سیاسی در ایران بررسی کرده و ارتباط آن را با دیگر مفاهیم یا مقولههای مرتبط ارزیابی نماید. کتاب حاضر در برگیرنده سه بخش متمایز است: مقالات بخش اول بیشتر به مباحث مفهومی و تئوریک قومیت و مفاهیم مرتبط به آن مانند ملت، امنیت و جهانی شدن میپردازد. مطالب بخش دوم به تحلیل و ارزیابی سیاست قومی و آینده شناسی تحولات قومی در ایران مرتبط است. بخش سوم نیز به بررسی نقش قومیت در تاریخ معاصر آذربایجان ایران اختصاص یافته است.
مهمترین منشاء و منابع ناامنی دولت ملی در ایران را در منظومه سه ضلعی؛ «عدم انسجام ملی متأثر از ساخت اجتماعی متکثر و الگوی ملت سازی همسان ساز»، «دولت ضعیف و امنیت گرا» و «محیط ژئوپلیتیکی ناامن» جستجو کرد و این منابع ناامنی همواره به صورت دیالکتیکی رشد شاخصهای توسعه سیاسی یا تقویت سازوکارهای گذار به فرایند و نظم دمکراتیک را با چالش مواجه کرده است. بر مبنای این چارچوب تحلیلی، پژوهش حاضر در صدد شناسایی و بررسی مقایسه ای مهمترین چالشها و ناامنی های امنیتی در سه حوزه یاد شده در ایران و ارزیابی تاثیر آنها بر فرایند رشد، نوسازی و توسعه سیاسی در سه مقطع مشروطه، پهلوی و جمهوری اسلامی میباشد. به عبارتی دیگر این کتاب در صدد تحلیل این مساله است که «چالشهای امنیتی دولت در ایران در سه ساحت یاد شده چه تاثیری بر فرایند نوسازی و توسعه سیاسی به مفهوم دمکراسی مشارکتی داشته است و نسبت ناامنیهای ساختاری دولت با شاخصهای نوسازی و توسعه سیاسی در سه دوره تاریخی مدنظر چگونه بوده و چه تمایزهایی داشته است.»
مجموعه مقالات کتاب توسعه منطقه ای، تلاشی برای توصیف وضعیت توسعه ملی و روندهای توسعه نامتوازن منطقه ای و نیز تبیین چرایی پدیداری آن است که در دو بخش رهیافت ها و رویکردهای نظری و نیز مسائل و مطالعات موردی تدوین شده است. هر چند هریک از مقالات با رویکردهای متفاوت، مسائل متمایزی از توسعه منطقه ای در ایران را مورد توجه قرار داده اند، ولی نکته تمرکز و محوری آنها، فهم وضعیت، مسائل و تبیین چرایی پدیداری روندها و مؤلفه های توسعه نامتوازن منطقه ای و پیامدهای اجتماعی و امنیتی آن در کشور می باشد.
این کتاب در سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ به عنوان یکی از مطالعات کلان پروژه تحقیقاتی مساله شناسی استان ها در پژوهشکده مطالعات راهبردی و با مشارکت سازمان ها و نهادهای استان آذربایجان شرقی انجام و در سال ۱۴۰۱ به صورت کتاب منتشر گردید. مهمترین اهداف اصلی این کتاب در چند محور قابل تبیین است؛ ۱) کشف و شناسایی مهمترین مسائل پیشرفت و امنیت استان آذربایجانشرقی، ۲) تبیین علل اصلی و یا عوامل مؤثر بر تکوین و پدیداری مسائل و چالشهای توسعه ای و امنیتی استان ۳) ارزیابی موانع و پیامدهای عدم حل این مسائل در بلندمدت، و ۴) ارائه سیاستها و توصیه های راهبردی جهت کمک به حل مسائل استان.
معرفی کتاب
این یادداشت به معرفی تحلیلی کتاب «انتخابات، ثبات سیاسی و امنیت ملی در جمهوری اسلامی ایران» می پردازد. ۴ فصل از این کتاب که تقریباً نصف کتاب را شامل می شود، به قلم این نگارنده است و ۶ مقاله نیز به قلم اساتید خبره در حوزه انتخابات می باشد.
