مقدمه
همانند الگوی توسعه ملی، الگوی توسعه در آذربایجان شرقی نیز الگویی نامتوازن و نامتعادل بوده است. بر این مبنا به لحاظ توسعه زیرساخت های ارتباطاتی، صنعتی، تراکم جمعیتی، خدمات شهری، زیرساخت های آموزشی، درمانی و تفریحی، مرکز استان و برخی شهرهای استان به قطب سرمایه گذاری و جذب جمعیت و سرمایه تبدیل شده است. در این چارچوب استان به لحاظ توسعه یافتگی به دو قطب شمالی- جنوبی و شرقی- غربی تبدیل شده است که مناطق شرقی و شمالی استان (قره داغ) از جمله شهرستان اهر جزو مناطق کمتر توسعه یافته و شهرستانهای ورزقان، کلیبر، هریس، هوراند و خداآفرین جزو مناطق توسعه نیافته میباشد. این در حالی است که این مناطق به لحاظ برخورداری از جغرافیای طبیعی کم نظیر و معادن بزرگ، و نیز استعدادهای انسانی بسیار غنی میباشد.
بر این اساس توسعه شهرستان اهر و منطقه قره داغ، نیازمند طرح توسعه کلانی است که در یک پروسه ۲۰ سال چهره فقر و عقب ماندگی از این منطقه زدوده شود؛ نگارنده بر این اعتقاد است که برخی قطره چکانی ها در قالب بودجه های سالانه و الگوی مدیریت کارمندی مدیران شهرستان قادر به تغییر وضعیت موجود و چهره این منطقه نیست و لازم است با توجه به فرصت مهم دولت دکتر پزشکیان، برخی کلان ایده ها و مگاپروژهها در دستور کار قرار گیرد. در چند بخش به ارکان و الزامات این طرح جامع اشاره میشود؛
الف-حوزه نوسازی و توسعه زیر ساختهای حیاتی
- مگاپروژه آزاد راهی دور سبلان؛ (اهر- هریس- سراب- سرعین- اردبیل- مشکین- اهر)
- مگاپروژه اتصال شهرستان اهر و منطقه به راه آهن سراسری( تبریز-هریس- اهر- ورزقان) (ورزقان- اهر- مشکین – اردبیل) (جلفا-ورزقان- اهر- اردبیل- بیله سوار)
- مگاپروژه آزاد راهی مرزی ارس از جلفا تا بیله سوار و اتصال منطقه قرهداغ به کریدورهای ترانزیت فراملی( ریلی و جاده ای)
- تصویب و ایجاد منطقه ویژه اقتصادی با معافیت های خاص برای تشویق سرمایه گذاری داخلی و خارجی
- تاسیس شهرکهای صنعتی مرتبط به صنایع پایین دستی معادن، کشاورزی و صنایع لبنیاتی
- اجرای طرح های آزادراهی (اهر- مشکین)، (اهر- ورزقان)، (اهر- هریس- سراب)، (اهر- هریس- بستان آباد)، (اهر- کلیبر)، (اهر- هوراند- آبش احمد)
- نوسازی و توسعه زیرساخت های شهری (تکمیل و توسعه کمربندی کلیبر- اهر- تبریز) ( تکمیل و توسعه کمربندی تبریز- اهر-مشکین)
- نوسازی بافت های فرسوده شهری و روستایی و نیز اجرای اتوبانهای شهری (شرق- غرب و شمال- جنوب)
ب- حوزه مدنی، علمی، اجتماعی و سیاسی
- تاسیس اتاق بازرگانی و صنایع قرهداغ
- تقویت انجمنها و نهادهای مدنی و صنفی
- تقویت فرهنگ مشارکت در انجمنهای خیریه
- تاسیس شعبه منطقه ای صدا و سیما (قرهداغ)
- طرح بلندمدت آموزش فرهنگ عمومی، حقوق و اخلاق شهروندی
- ایجاد شعب احزاب و جناحهای سیاسی و رسانهها
- تقویت و گسترش نهادها و فعالیتهای فراگیر هنری- فرهنگی
- نوسازی و توسعه زیرساختهای هنری- فرهنگی
- تاسیس موزه متمرکز تاریخی و نیز موزه های تخصصی
- تبدیل دانشکده پرستاری به دانشگاه علوم پزشکی
- تاسیس دانشکده کشاورزی و دانشکده فنی معدن دانشگاه تبریز
- احیا و مرمت آثار تاریخی و فرهنگی
پ-حوزه توسعه پایدارو مسائل زیست محیطی
- مکانیزاسیون تمام مراحل و بخشهای کشاورزی و دامداری سنتی
- کنترل، مهار و ترمیم تمام آلاینده ها و آسیبهای زیست محیطی صنایع
- جلوگیری از هرگونه ورود پسابهای شهری و صنعتی به رودخانه ها
- تاسیس شرکتها و تاسیسات مدرن دفع زباله های خانگی و صنعتی
- تاسیس، نوسازی و بهبود سیستمهای تصفیه آب و فاضلاب شهری و روستایی
- ترویج شیوه های نوین کشت سبزیجات (گلخانه ای و به ویژه هیدروپونیکی)
- تشویق سرمایه گذاری و بهره گیری از منابع انرژیهای پاک و تجدیدپذیر
- کانال کشی زیرسطحی رودخانه های شهری و کانالهای روستایی
- توسعه فضای سبز و بوستانها، دهکده ا و بوم زیستهای توریستی
- تلاش برای معرفی جهانی ظرفیتهای زیستی و طبیعی منطقه قره داغ
ت-الزامات و بایسته های راهبردی برنامه جامع توسعه
- اصلاح ساختار نظام حکمرانی منطقه های ( افزایش اختیارات استانی در حوزه سیاستگذاری و تصمیم گیری در تصویب و اجرای مگاه پروژه ها)
- اصلاح قوانین مرتبط به منابع درآمدهای مستقل استان( قانون درآمدهای مالیاتی، قانون بهره گیری از درآمدهای حقوق مالکانه دولت، عوارض و …)
- تاسیس صندوق متمرکز توسعه استان و شهرستانها
- تبدیل رده مدیریتی شهرستان اهر به فرمانداری ویژه
- ایجاد ستاد دائمی جذب و تسهیل سرمایه گذاری و بهبود فضای کسب و کار
- جذب حقوق مالکانه دولت از درآمدهای بهره برداری معادن منطقه (۱۵ درصد)
- برنامه بلندمدت جذب سرمایه های منابع انسانی و مادی قره داغی های مقیم تبریز، تهران و خارج از کشور
- بهره گیری از اعتبارات جهانی در قالب فاینانس و وامهای توسعه ملل متحد
- تلاش برای جذب سرمایه گذاریهای مستقیم خارجی
- گنجاندن کلان طرحها و مگاپروژه های شهرستان اهر و قره داغ در برنامه های پنج ساله هشتم و نهم توسعه
- بهره گیری از معافیتها و مزیتهای منطقه ویژه اقتصادی
- ضرورت هماهنگی تمام مدیران ارشد، نمایندگان مجلس و رسانه ها
